Pirackie rysunki na Wielkopolsce – wszystko jest OK?

Według Ministerstwa Kultury, projekt przez nie w zdecydowanej większości sfinansowany oraz zrealizowany przez Kwileckie Centrum Kultury w Kwilczu (woj. wielkopolskie) odbył się jak należy. Polski rysownicy i karykaturzyści, których rysunki wykorzystano na plakacie bez zgody i bez żadnego honorarium, mogą dochodzić swoich spraw w sądzie bezpośrednio od organizatora. Ministerstwo, które sfinansowało projekt, umywa ręce. O co chodzi? Poniżej przypominamy sprawę, tekst pochodzi sprzed kilku miesięcy

Warsztaty rysunku satyrycznego i karykatury

Kwileckie Centrum Kultury i Edukacji we wsi Kwilcz (Gmina Kwilcz, woj. wielkopolskie) 5 października 2021 r. zaprosiło miejscowe dzieci na warsztaty rysunku satyrycznego i karykatury. Na stronie www Kwileckiego Centrum Kultury w 3-zdaniowej, lakonicznej, niepoprawnej gramatycznie informacji, czytamy: „Podczas warsztatów rysunku satyrycznego dzieci zapoznały się tajniki pracy rysowników satyrycznych i karykaturzystów. Dzieci i młodzież próbowały w ciekawy sposób podzielić się za pomocą rysunków własnymi przemyśleniami. Warsztaty przeprowadziła Dany Danylow”. Z broszury (plik pdf na stronie organizatora), czytamy: „Podczas warsztatów rysunku satyrycznego dzieci zapoznały się z tajnikami pracy rysowników satyrycznych i karykaturzystów”. Co ciekawe, na stronie www figuruje: Dany Danylow, a na plakacie obok (o którym za chwilę: Dan Danylov). Albo na plakacie, albo na www, jest błąd. Aż dwie literówki w imieniu i nazwisku – czyżby do dziś nie wiedziano, KTO spotkał się z dziećmi? I czy w ogóle taka osoba istnieje?

Kim jest Dan Danylov?

Kim jest Dany Danylow lub Dan Danylov? Znanym rysownikiem komiksów, znanym karykaturzystą? A może krytykiem? Mieszka w Polsce, w innym kraju? Ponieważ osobom zajmującym się na co dzień komiksami i karykaturami zawodowo, lub choćby interesującym się tymi dziedzinami sztuki, nic to nazwisko nie mówi, postanowiliśmy skorzystać z wyszukiwarki internetowej. Dan Danylov z Seattle (USA), od 1958 r. publicysta, autor prelekcji nie tylko w USA, autor książki wydanej w Polsce „Emigracja do USA”. Dany (Daniel) Danylow, to od 2020 r. student jednej z uczelni w Białymstoku, takie imię i nazwisko ma też: co najmniej pięciu panów mieszkających w Izraelu, w Baden-Baden i Dortmundzie (Niemcy), czterej panowie z Rumunii, Włoch, Turek, Australijczyk, Grek, Rosjanin, mieszkaniec Mołdawii. Kilkudziesięciu panów o różnych zawodach, ale żaden nie kojarzący się z karykaturami i komiksami. Co ciekawe, Dan (Dany) to imię męskie. Pochodzenia hebrajskiego, w Polsce może kojarzyć się w Bogdanem lub Danielem. Na pewno nie z żadną kobietą. A może pani Dany Danylow która spotkała się z dziećmi w Kwileckim Centrum Kultury w październiku 2021, to jednak pseudonim? Niestety, wszystkie próby skojarzenia tego imienia + nazwiska (a może pseudonimu) z komiksami, rysunkiem satyrycznym, w ogóle ze sztuką – podczas wyszukiwania w sieci, kończą się niepowodzeniem. Nie wiadomo co to za specjalistka, która jeden raz poprowadziła warsztat z dziećmi w wielkopolskiej wsi Kwilcz (bo o innych warsztatach prowadzonych przez tę osobę, w sieci śladu nie znaleźliśmy).

Dan Danylov w Kwilczu i Ministerstwo Kultury

Jak dowiadujemy się z okolicznościowego plakatu umieszczonego na stronie kulturalnej placówki w Kwilczu, „Zadanie W świecie Waleriana Borowczyka dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Sportu, pochodzących z Funduszu Promocji Kultury w ramach programu Edukacja Kulturalna”. Na plakacie są logotypy Ministerstwa Kultury Dziedzictwa Narodowego i Sportu, Gminy Kwilcz i Kwileckiego Centrum Kultury. Także logotypy patronów medialnych – TVP3 Poznań, Tydzień międzychodzko-sierakowski, Wielkopolski Widnokrąg i TV CKiE. Na internetowych stronach patronów medialnych nie znaleźliśmy żadnej informacji na temat spotkania Dan’ego Danylova z dziećmi w Kwilczu. Może było, ale już nie ma.

W świecie Waleriana Borowczyka

Jak czytamy na stronie CKiE, „Półroczny projekt kulturalny pt. „W świecie Waleriana Borowczyka” obejmuje szereg działań animacyjno – edukacyjnych skierowany do mieszkańców Gminy Kwilcz, dla których inspiracją stał się artysta światowej sławy Walerian Borowczyk„. Co ma wspólnego Walerian Borowczyk (1923-2006), znany scenarzysta i reżyser oraz artysta plastyk z komiksem i rysunkiem satyrycznym? Znów cytujemy powyższą stronę www: „Warsztaty będą dotyczyły dyscypliny, które uprawiał artysta – plakatu, tworzenia filmu animowanego, fotografii, rzeźby oraz rysunku satyrycznego i karykatury”. I najważniejsze. Jak czytamy z pliku pdf na stronie www, Borowczyk urodził się w Kwilczu. Na koniec cytatów najważniejsza informacja, znajdująca się na www placówki z Kwilcza, obok logo Ministerstwa Kultury i Sportu: Pozyskana dotacja: 30 000,00 zł Wartość projektu: 37 600,00 zł Innymi słowy, do kwoty 7600 zł, ministerstwo dorzuciło z podatków Polaków 30 tysięcy złotych.

Kwileckie Centrum Kultury i piracki plakat

Być może część z tej kwoty otrzymał autor lub autorka plakatu, reklamującego spotkanie z panią Dany Danylow (albo Dan Danylov) w Kwilczu, w 2021 roku? Gdyby była autorką/ był autorem komiksów lub rysunków satyrycznych, jej / jego prace z pewnością pojawiłyby się na tym plakacie. Skorzystano jednak z prac sześciu polskich rysowników satyrycznych i karykaturzystów. Od razu można rozpoznać karykatury wykonane przez Łukasza Szostaka (na plakacie jest też jego dłoń) i Jacka Makiewicza oraz rysunki satyryczne Szczepana Sadurskiego, Marka Mosora-Widgeta, Grzegorza Dolniaka oraz Henryka Derwicha (1921-1983). Żaden z nich nie został podpisany, a autorskie podpisy autorów (a już na pewno Sadurskiego), których rysunki wykorzystano na plakacie, zostały umiejętnie usunięte. Autorzy nie zostali poinformowani o wykorzystaniu swoich prac (co jest złamaniem prawa autorskiego) ani nie dostali honorarium. A może ktoś z Kwilcza dziecinnie sądził, że usunięcie podpisu jest równoznaczne z tym, że autor przestaje być właścicielem praw autorskich do swego rysunku? Jednym słowem, wykorzystane po piracku, ze złamaniem polskiego prawa, rysunki kilku autorów – rysowników satyrycznych i karykaturzystów polskich, znalazły się na plakacie sfinansowanym przez Ministerstwo Kultury Dziedzictwa Narodowego i Sportu. Ministerstwa, które dało 30 tys. złotych w przekonaniu, że te pieniądze zostaną wykorzystane zgodnie z prawem.

Przywłaszczone (?) rysunki w Kwilczu i dziwne warsztaty

Spróbujmy podsumować projekt kulturalny pt. „W świecie Waleriana Borowczyka”, skierowany do mieszkańców Gminy Kwilcz i w zdecydowanej większości sfinansowany przez Ministerstwo Kultury i Sztuki. Robimy to dopiero teraz, bo przypadkowo natknęliśmy się na ten projekt, w pierwszych dniach 2024 roku. 1) 5 października 2021 Kwileckie Centrum Kultury i Edukacji zorganizowało Warsztaty rysunku satyrycznego i karykatury. Od godz. 16.00 poprowadziła je niejaka Dany Danylow (lub Dan Danylov), której ślady istnienia i działalności nie znaleźliśmy w Internecie. 2) Warsztaty reklamował plakat, na którym bez wiedzy autorów, wykorzystano ich prace. Podpisy autorskie wykasowano, na próżno szukać ich nazwisk na plakacie czy choćby stronie www wydarzenia, na której podano informacje o warsztatach. 3) Warsztaty były częścią projektu „W świecie Waleriana Borowczyka”, na które 30.000 złotych przekazało Ministerstwa Kultury Dziedzictwa Narodowego i Sportu.

Pytania:

1) Kim jest pan Dan Danylov albo pani Dany Danylow (jedna wersja podpisu znalazła się na plakacie, druga na www obok niego)? Czy któraś z podanych wyżej osób (Dan Danylov lub Dany Danylov) w ogóle istnieje i jaką kwotę otrzymał / otrzymała za prowadzenie warsztatów? 2) Kto jest autorem plakatu tego wydarzenia i jakie dostał za to honorarium? 3) Kto zatwierdził projekt plakatu i nie dopilnował tego, aby na plakacie po piracku wykorzystano prace nie wiedzących o niczym polskich artystów? Dlaczego nie zostali o tym poinformowani? Dlaczego dotąd nie otrzymali za to stosownego honorarium i kiedy je otrzymają? 4) Czy Ministerstwo Kultury wiedziało o powyższych sprawach i zostało o nich poinformowane przez organizatorów projektu, w sprawozdaniu podsumowującym projekt? 5) Czy jest możliwe zweryfikowanie przez ministerstwo tych i innych spraw, związanych z projektem „W świecie Waleriana Borowczyka”? I jeśli się okaże, że coś jest nie tak – czy zostaną podjęte stosowne decyzje, aby podobne wydarzenia już się nie wydarzały, nie tylko w Kwilczu?

Na koniec

Ta sprawa śmierdzi, jednak nie twierdzimy, że wszystko jest podejrzane. Może chciano przeprowadzić ciekawy projekt, ale zrobiono to w amatorski sposób? I zamiast zaprosić do współpracy fachowców, zrobiono to „własnymi siłami”. Tak czy owak, za złamanie prawa autorskiego, ktoś powinien odpowiedzieć. Jeden z autorów (zapewne inni też) pytał organizatorów o ewentualne honorarium za wykorzystany bez jego wiedzy i zgody rysunek. Tematu do dziś nie podjęto i nie chciano zakończyć sprawy polubownie. Widocznie w Kwilczu uważają, że żadne honorarium się nie należy i wszystko odbyło się zgodnie z prawem. Kwileckie Centrum Kultury Kwilcz: (c) Karykatury.com / SAD Zobacz też: > Karykaturzysta Poznań > Atrakcje turystyczne Poznania